Het lijkt soms een hele uitdaging om ook tijdens de nachtdiensten goed te eten. Wat kan je het beste eten en wanneer? En hoe zorg je ervoor dat de voeding die je nuttigt geen contra effect heeft op je alertheid?
Omdat je tijdens een nachtdienst het bioritme verstoort, is het fijn als je in ieder geval weet welke voeding je het beste kan eten tijdens bepaalde periodes in de nachtdienst om hier je voordeel mee te doen. Dit is belangrijk omdat het menselijk lichaam ‘s nachts er niet op ingericht is om voedsel te verteren. Daardoor werkt je spijsvertering ’s nachts (ongeacht of je slaapt of wakker bent) minder goed en gaat het legen van de maag langzamer dan overdag.
De Symptomen die je kan voorkomen/verminderen zijn:
- Vermoeidheid
- Maag- en darmproblemen (o.a. spijsverteringstoornissen)
- Moeite met slapen
Met gezonde voeding kan je klachten voorkomen, maar wat is gezonde voeding eigenlijk en wanneer moet je het dan nuttigen?
De link wordt misschien niet altijd gelegd maar een deel van de bovengenoemde symptomen kan je voorkomen/verminderen door je eetgewoontes en -patroon iets aan te passen en op bepaalde momenten te eten in de nachtdiensten.
Lekkere trek
Het blijkt vaak dat onregelmatig werken sneller kan leiden tot ongezond, te veel, te vet en/of onregelmatig eten. Omdat het bioritme al in de war is wordt de verleiding om te gaan snacken tijdens een nachtdienst groter, en dan hebben we het niet over wortels en tomaten.
Een gebruikelijk voedingspatroon kan er als volgt uitzien.
- Ontbijt (broodmaaltijd)
- Lunch (broodmaaltijd)
- Avondeten (warme maaltijd)
- 3 tot 4 tussendoortjes verspreid over de dag
Tijdens de nachtdiensten hoeven de keuzes van je voeding niet heel anders te zijn. Wel kan je optimaliseren wanneer je wat eet om zo minder last te krijgen van de wel bekende symptomen die eerder in deze blog benoemd zijn.
- Vóór middernacht: een warme maaltijd (eiwitten en minder tot geen koolhydraten)
- Iets over de helft van de nachtdienst: de broodmaaltijd (langzame koolhydraten)
- Vlak voordat je naar huis gaat: 1 of 2 broodjes (langzame koolhydraten)
Vóór Middernacht
Waarom beginnen met een warme eiwitrijke maaltijd? Eiwitrijke maaltijden geven je lang energie en een verzadigd gevoel. Dan is het makkelijker om tijdens opkomst van de dienst niet gelijk naar de snoepautomaat te lopen en is het makkelijker om een traktatie af te slaan omdat je dan net gegeten hebt (en niet altijd wilt en hoeft te snacken).
De welbekende eiwitbronnen zijn:
- Vis
- Vlees
- Eieren
- Zuivel
- Peulvruchten
- Vleesvervangers
Na middernacht
Omdat het spijsverteringsstelsel in de nacht minder actief is en het legen van de maag richting de darmen langer duurt dan overdag, is het slim om niet te vet te eten tijdens de nachtdienst. Dit is een mooi moment voor bijvoorbeeld een broodmaaltijd (natuurlijk een volkoren variant). Langzame koolhydraten zijn de beste keuze omdat je niet wilt dat je suikerspiegel snel stijgt en daarna weer snel daalt, met als gevolg de wel bekende dip.
Goede keuzes zijn:
- Brood (volkoren)
- Pasta, rijst (liefst volkoren) of aardappelen
- Soep
- Salade
- Groente
- Fruit
Zware maaltijden die volvet en flink gekruid zijn, zijn slecht te verteren. Dit kan in de nachtdienst een extra vermoeiend effect op je lichaam hebben omdat de darmen en maag al minder efficiënt werken in de nacht (bioritme). Hierdoor kan je op het moment dat je naar huis gaat uiteindelijk nog last hebben van de zware maaltijd die gedurende de nacht hebt genuttigd.
Het kan handig zijn om een kleine maaltijd te nuttigen voordat je naar bed gaat, zodat je niet wakker wordt omdat je honger hebt. De maaltijd die je dan nuttigt kan het beste lijken op je ontbijt, dus met koolhydraten. (En wees gerust, dit wordt niet opgeslagen als vet omdat je gelijk hierna gaat slapen:-)).
Drinken
Het is belangrijk om voldoende te drinken tijdens een nachtdienst, de voorkeur gaat uit naar caloriearme dranken zoals
- Water
- Thee zonder suiker
- Light frisdranken
- Koffie zonder suiker
Vermijd cafeïne na middernacht, dus het liefst geen koffie of energiedranken dit heeft een opwekkend effect. Het opwekkende effect houdt lang aan, vermijdt daarom cafeïne 6 uur voordat je gaat slapen.
Wist je dat cafeïne ook in ijsthee, cola, cacaoproducten en thee (niet in kruidenthee) zit? Wel in mindere mate maar als je hier gevoelig voor bent is dit handig om te weten.
Cafeïne in grote hoeveelheden kan (per persoon verschillende) klachten geven zoals:
- Rusteloosheid
- Suizende oren
- Duizeligheid
- Spijsverteringsstoornissen
- Hartritmestoornissen
- Slaapstoornissen
Lekker afzakkertje nu de nachtdienst over is?
Dat alcohol in de meeste beroepen niet mag tijdens de dienst is bij de mensen bekend, het vermindert het concentratievermogen en de alertheid. Maar wist je ook dat alcohol voor het slapen gaan, zorgt dat je onrustiger slaapt en vaker wakker wordt?
Het advies is dan ook drink 2 uur voor het slapen gaan geen alcohol meer. Met de onregelmatige werktijden is voldoende goede slaap extra belangrijk. Ook op vrije dagen is het niet heel bevorderlijk om veel alcohol te nuttigen, bovendien levert alcohol veel calorieën!
Neem de tijd
Als de kans er is tijdens een nachtdienst, probeer dan de tijd te nemen voor je maaltijd. Rustig eten is belangrijk; 30 minuten zouden ideaal zijn omdat s ‘nachts je spijsverteringssysteem minder efficiënt werkt dan overdag. De maag en darmen hebben meer tijd nodig om al het eten te verteren. Als je te snel eet en je maag en darmen niet de tijd krijgen het rustig te verwerken, kan je hier last van krijgen.
Samenvatting
Om klachten zoals vermoeidheid, maag- en darmproblemen en slaapproblemen te verminderen zijn hier een aantal adviezen:
- Probeer een vast voedingspatroon aan te houden van 3 maaltijden en 3 à 4 tussendoortjes, ook tijdens de onregelmatige werktijden! Probeer deze maaltijden het liefst op vaste tijdstippen te gebruiken en eet de warme maaltijd voor middernacht.
- Een paar uur voordat je naar bed gaat kan je beter minder eiwitrijke maaltijden gebruiken vergelijkbaar met een broodmaaltijd.
Eet voor het slapen een lichte maaltijd (zoals een ontbijt).
Vermijd vette en/of zoete tussendoortjes. - Drink 1,5 – 2,0 liter vocht.
Beperk het gebruik van koffie tot maximaal 4 kopjes en gebruik de koffie voor middernacht.
Gebruik geen alcohol tijdens werk of vlak voor het slapen gaan.
Rook niet voor het slapengaan.
Probeer 30 minuten voor de maaltijd uit te trekken (mits mogelijk).
Omdat iedereen anders reageert op wisseldiensten is het belangrijk om uit te zoeken wat bij jou past. Dit zijn een paar tips die kunnen helpen. Je hoeft niet in 1 keer alles anders te doen, je kan het ook stapje voor stapje doen en kijken wat bij jou past.
Zoek je hulp bij het verbeteren van je levensstijl in combinatie met bijvoorbeeld nachtdiensten? Schrijf je dan in via deze link en start direct met jouw plan.
Twijfel je nog en wil je vrijblijvend meer informatie ontvangen over welk plan het beste bij jou past? Stuur dan gerust een berichtje via de chat rechts onderin de hoek of een e-mail.