Je wilt graag gezonder leven en daarbij zo min mogelijk bewerkte producten kiezen, maar hoe doe je dat? Tegenwoordig wordt je doodgegooid met informatie over wat wel of niet goed voor je zou zijn, veel koolhydraten of weinig koolhydraten, veel vet of weinig vet? Waar het uiteindelijk om draait is wat er precies in de producten zit, wat zegt de ingrediëntendeclaratie?
Volgens de Voedsel- en Warenautoriteit moeten fabrikanten duidelijk en eerlijk zijn op het etiket, want misleiding mag niet, volgens de wet. Ondanks de wetgeving gebeurt misleiding nog helaas maar al te vaak.
In Nederland zijn alle producenten van voedingsmiddelen volgens de ‘Warenwet etikettering levensmiddelen’ en ‘Verstrekking voedselinformatie aan consumenten’ aan een aantal strenge richtlijnen gebonden.
De toezicht hierop wordt gehouden door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Vaak wordt er dan gedacht: oh er wordt toezicht op gehouden dus het zal wel goed zitten. Helaas moeten we tegenwoordig veel kritischer zijn naar onze voedingsmiddelen.
Het is een hele lijst die een fabrikant verplicht moet vermelden op een verpakking.
– Naam product
– Naam fabrikant
– Klantenservice gegevens
– Ingrediënten
– Herkomst en oorsprong
– Voedingswaarde
– Allergie informatie
– Streepjescode
– Traceercode
– Dagelijkse Voedingsrichtlijn
– Houdbaarheidsdatum
– Keurmerken
– Gebruiksadvies
– Claims
– EU- ovaal: dit is een code (in ovaal-vorm) dat aangeeft bij welk bedrijf het voedingsmiddel is geproduceerd en dat dit bedrijf qua hygiëne onder toezicht van de EU staat.
De voorkant
Juist, die prachtige voorkant. Die mooie kleuren. Het water loopt er al van in je mond als je het ziet. Mooie reclame, zeker! We trappen er daarom ook in. Maar daarom is het zo belangrijk, vooral in het begin, dat je gaat kijken naar de ingrediënten op de achterkant, want dáár mag de producent niet liegen. Ze staan niet altijd perfect en mooi links gecentreerd op de achterkant, want productenten proberen de declaratie vaak goed te verstoppen!
De ingrediëntenlijst
De producent is verplicht de ingrediënten in volgorde van hoeveelheid te vermelden op de verpakking. Zie je dus als eerste suiker staan, dan weet je al dat dit niet goed zit. Het product bestaat dan voornamelijk uit suiker. Kijk maar eens op de verpakking van ontbijtkoek! Hierin vindt je: Glucose-fructosestroop, roggebloem, water, suiker, lupinenmeel, rijsmiddelen (E450, E500, E541″>E541), specerijen. Snap jij nog wat je gaat eten? Nee ik ook niet.
In de meest bekende lijst worden de macronutriënten vermeldt. Denk aan de hoeveelheid koolhydraten, eiwitten, vetten, calorieën en suikers. Op sommige verpakkingen worden ook de micronutriënten vermeld, de vitamines en mineralen.Deze macronutriënten in deze aparte tabel worden weergegeven in grammen en procenten. Staat er bijvoorbeeld onder koolhydraten ‘waarvan suikers’ dan is dat het aandeel suikers van de aanwezige koolhydraten.
Toevoegingen
Elk bewerkt voedingsmiddel bestaat uit E-nummers, ook wel additieven genoemd. Ze zijn toegestaan in ons voedsel, maar zijn ze écht onschadelijk voor ons licham? Dat is een andere vraag. Zie het zo: hoe meer E-nummers, des te sneller je het weer weg moet leggen. Naast het feit dat het product vol met E-nummers zit, is het vaak ook volgestopt met suikers, transvet en zout. E-nummers zorgen dat een product niet: bederft, verkleurt, klontert. Het zorgt er ook voor dat het product er beter uitziet. (Glanzend) Veel E-nummers zijn chemisch, maar er zijn er ook die een natuurlijke oorsprong hebben, zoals bijvoorbeeld vitamine C E300 = ascorbinezuur).
Fabrikanten zijn zich echt wel bewust van de niet zo beste reputatie van E-nummers en gebruiken daarom vaak de gewone benaming op de verpakking. Dat schrikt minder af dan het desbetreffende E-nummer. Hierdoor trappen de consumenten opnieuw in de zogenaamde “gezonde” bewerkte producten.
We nemen een voorbeeld: E621. E621 onderbreekt de verbinding tussen ons verzadigingscentrum in de hersenen en de maag waardoor de hersenen van de maag niet meer het sein ‘vol’ doorkrijgen en we blijven eten. (Snoep, chips, koekjes etcetera). Stel je leest de volgende stoffen:
Gefermenteerde eiwitten
Monosodiumglutamaat
MSG
Gist
Gelatine
Ve-tsin
Gistextract
Glutamaat
Plantaardige gehydrogeneerde olieën
Zou je dan nog weten dat het E621 was?
Gelukkig worden we steeds wijzer, lezen we meer boeken over voeding en worden we steeds handiger in het kopen van gezonde producten. Maar fabrikanten leren mee en spelen hier duidelijk op in.
Denk bijvoorbeeld aan suikervervangers. Deze zijn net zo slecht als de E-nummers. “High Fructose Corn Syrup (HFCS)” bijvoorbeeld, plus alle andere zoetstoffen die eindigen op -ose. Gehydrogeneerde plantaardige vetten. Plantaardig? YES gezond! Nee, niet dus. Het is een andere naam voor transvet, en daarvan weten we dat dat de slechtste vetten zijn die je maar tot je kunt nemen. Transvet is van nature vloeibaar en door bewerking in de fabriek hard gemaakt. Transvet zorgt voor de opslag van vet in en rondom de buikwand.
Light
Trap niet in de val van 0% vet of light. Het is al meerdere keren wetenschappelijk bewezen dat niet vet, maar vooral suiker de grootste bron van alle ellende is.
Hoe maakt een fabrikant een product light?
Als de fabrikant vet uit een product haalt doet hij er iets anders voor terug, omdat vet nou eenmaal smaak en structuur geeft. Om die structuur weer terug te geven dat vet gaf, wordt er dikwijls een vulstof zoals suiker, tarwe, soja, maïs of zoetstof voor in de plaats gebruikt, waardoor je uiteindelijk nog meer suiker eet.
Vezelrijk
Ook wordt op verpakkingen vaak de term ‘vezelrijk’ of ‘extra vezels’ gebruikt en is dit een veel gebruikt marketing trucje. Dit doen ze bijvoorbeeld bij ontbijtkoek van Peijnenburg. Maar zoals ik hierboven al eerder had vermeld, het eerste ingrediënt hiervan is suiker.
Nu we langzaam maar zeker steeds meer beseffen dat vezels belangrijk zijn voor onze gezondheid worden ze overal kunstmatig toegevoegd. Vezels zitten van nature in groente, fruit, volkoren granen en peulvruchten. Eet je hier voldoende van dan krijg je de juiste vezels binnen. Door jouw aandacht af te leiden van de andere ingrediënten, met schreeuwerige termen zoals 0% vet en extra vezels, lijkt het een gezond product. Maar lees toch maar eens de ingrediënten op de achter- of zijkant. Ook in deze producten zit vaak veel transvet en suiker die alle gezondheidsclaims in één klap teniet doen.
Conclusie
Ga nooit alleen af op de voorkant van de verpakking. De meeste aanduidingen zeggen niks over de voedingswaarde en de goede ingredienten die een product zou moeten bevatten. Des te minder ingredienten, des te beter. Als de bacteriën het niet lusten, laat het vooral liggen. Het is dan dusdanig bewerkt dat het lang houdbaar kan blijven, dat kan alleen door toevoeging van E-nummers. Kent je oma de ingredienten niet? Dan is het vast iets wat niet voor het menselijk lichaam is gemaakt. Wordt zelf wijzer en begin met etiketten lezen!
(Op de foto is de maaltijdsalade tonijn afgebeeld van Albert Heijn. Ja, deze hele salade bevat maar 460 calorieën, maar zie je waar je ze uit haalt? Rotzooi!)